agresja i funk

Według definicji psychologów agresja rozumiana jest jako zachowanie ukierunkowane na zadanie cierpienia innemu człowiekowi. Może przybierać formy agresji jednostkowej i grupowej. Zastanawiamy się co rodzi agresję ? Może jest ona wrodzona ? Okazuje się, że w większej mierze jest to zjawisko związane z dziedziczeniem społecznym niż biologicznym. To bowiem rodzice w dużej mierze modelują zachowanie swoich dzieci. Na przykład agresywne zachowania rodziców mają w tym względzie wzorotwórcze znaczenie dla młodego pokolenia. Wzorce zostają przenoszone i powielane. Obok terminów ,,agresja" używa się często terminów ,,wrogość" czy ,,destruktywność". Najbardziej niezawodną formą wywołania agresji jest prowokacja, zniewaga czy to słowna czy w formie fizycznej. Samo zjawisko agresji zawsze było obecne wśród dzieci i młodzieży. To co stanowi jego nowy wymiar to rozmiary, rozpowszechnienie, natężenie i dynamika. Narasta brutalność, bezwzględność zachowań bardzo często tragiczna w skutkach. Prawidłowe funkcjonowanie człowieka jako jednostki społecznej powinno być oparte na szeroko pojętej akceptacji. Akceptacji przez rodziców, dom, szkołę, kościół, grupy społeczne i rówieśnicze. Brak poczucia bezpieczeństwa, powodowany przez któryś z czynników może prowadzić do frustracji a w konsekwencji do agresji .Naturalną sprawą jest, że każdy człowiek ma swoje potrzeby. Rosną one wraz z wiekiem. Rodzice w mądry sposób powinni je zaspokajać. Jeżeli nie są zaspakajane, a wręcz tłumione kiedyś mogą doprowadzić do ich gwałtownego wyzwolenia - np. agresja skierowana do koleżanki z powodu zazdrości o różne przedmioty czy ubrania. W wyniku panującej sytuacji ekonomicznej wzrasta liczba rodzin zagrożonych, patologicznych. One nie są odpowiednim środowiskiem wychowawczym. Dzieci rodziców agresywnych, tłumione w domu poprzez kary, wyładowują swe napięcie na rówieśnikach. Noszą w sobie uświadomione lub nieuświadomione poczucie typu: ,,jestem zły ", ,,nikt nie będzie chciał się ze mną zadawać". Dzieci z tych rodzin bardzo często :
- izolują się
- trwale unikają jakichkolwiek stosunków z rówieśnikami
- przybierają postawę demonstracyjną
- aktywnie okazują niezadowolenie przez gesty, wyrzuty, aluzje
- przybierają postawę ataku
- polegającą na czynnościach zmierzających do zaszkodzenia danej osobie.
Obecnie wiele się mówi o kryzysie wychowania szkolnego, o osłabieniu funkcji wychowawczej rodziny, o braku autorytetów wychowawczych, niewłaściwych metodach i błędach wychowawczych, o destruktywnym wpływie środków masowego przekazu, internetu, nieograniczonym dostępie do kaset video czy obecnie tak modnych gier komputerowych. Obcowanie ze scenami przemocy powoduje zobojętnienie na te bodźce (obniżenie poziomu lęku ) i stają się one źródłem modelowania zachowań antyspołecznych - agresywnych. Wielokrotnie powtarzane drastyczne sceny uruchamiają u dzieci mechanizm obronny. Młodzi ludzie znieczulają się na ból, bagatelizują strach, tracą zdolność dostrzegania cierpienia innych, są bardziej pobudliwi i reagują agresywnie. Należy więc czuwać nad tym, by dziecko nie było tymi sprawami zbyt zaabsorbowane Najczęstsze przejawy agresji w szkole to: bójki, znęcanie się nad młodszymi, wymuszanie, groźby, wulgarne słownictwo, niszczenie mienia.
Jesteśmy odpowiedzialni za odpowiednią organizację czasu wolnego naszych dzieci. Dzieci agresywne w szkole dają się zauważyć w różnych sytuacjach; na lekcji, przerwie, na wycieczkach, zabawach, rozgrywkach sportowych. Na podstawie tych obserwacji potwierdza się, że są one znerwicowane, lękliwe, wycofane .Nie oznacza to, że dzieci te zawsze wymagają fachowej pomocy. Stąd ważne jest, aby w kontaktach na linii rodzic - nauczyciel analizować na bieżąco dostrzeżone i niepokojące problemy .Najczęstszymi przejawami agresji w szkole są : bójki, znęcanie się nad młodszymi czy słabszymi kolegami, niszczenie mienia szkolnego, czy cudzego. By eliminować tego typu zjawiska potrzebna jest też odpowiednia postawa dzieci pokrzywdzonych. Często zastraszone boją się przyznać rodzicom i nauczycielom, że ktoś je krzywdzi .Jeżeli nauczymy dzieci rozmawiać z dorosłymi o tych problemach, wielu przykrych sytuacji można będzie uniknąć. Ważną rolę w generowaniu zachowań agresywnych przypisuje się nauczycielom. Wyniki wielu badań świadczą, że popularność nauczyciela, której wskaźnikiem jest ,,lubienie" go przez uczniów zależy zarówno od jego bogactwa umysłowego, jak i postaw społecznych. Składa się na to bogata wiedza, umiejętność jej przekazania, rozbudzanie ich zainteresowań, sprawiedliwość. Jedną z pozytywnych cech osobowości nauczyciela jest jego życzliwa postawa wobec uczniów. Dostarcza ona modeli pro - społecznego zachowania się, sprzyja zaspokajaniu potrzeb uczniów, wpływa na tworzenie atmosfery współpracy i współdziałania. Ogromną rolę przy kształtowaniu prawidłowych stosunków społecznych w zespole klasowym odgrywa styl kierowania klasą. Najbardziej pożądany jest styl demokratyczny .W takiej klasie powstanie klimat, w którym uczeń będzie czuł się swobodny i stymulowany do rozwoju, będzie doświadczał tego, że nauczyciel naprawdę stara się zrozumieć jego odczucia.

Opracowała: Elżbieta Stanio

Literatura:

1. Z. Skorny - ,,Psychologiczna analiza agresywnego zachowania się"- PWN Warszawa 1980
2. J. Grochulska - ,,Reedukacja dzieci agresywnych" - WSiP 1982
3. Z. Skorny - ,,Psychologia wychowawcza dla nauczycieli" - WSiP 1992

Zachowania agresywne , a funkcjonowanie dziecka w szkole